Inrichting fiscaal kader bij afschaffing doorsneesystematiek

In de discussie over de herziening van het pensioenstelsel waarbij afschaffing van de doorsneepremie een voornemen is, is de rol van de fiscaliteit in het publieke debat tot op heden beperkt. In het Regeerakkoord wordt wel opgemerkt dat ‘wordt bezien of het fiscaal kader alleen nog op de pensioenpremie kan worden begrensd’ en ‘voor alle contracten wordt een leeftijdsonafhankelijke premie verplicht en krijgen de deelnemers een opbouw die past bij de ingelegde premie.’ [1]

Afschaffing van de doorsneesystematiek door de premie op individueel niveau te laten aansluiten bij de actuariële waarde van de pensioenopbouw kan onafhankelijk van het type pensioenovereenkomst (uitkeringsregeling dan wel premieregeling) worden toegepast.[2] Enkele aspecten hiervan zijn reeds beschreven in een eerder Netspar paper.[3] Ook het Actuarieel Genootschap heeft hierover gepubliceerd.[4] Echter, er zijn nog aanvullende vragen die om een antwoord vragen zoals:

• Op welke manier kan de fiscaal maximale premie worden vastgesteld? Met welke elementen en parameters kan rekening worden gehouden?
• Wat zijn de gevolgen van de in de Wet Bpf 2000 opgenomen verplichting tot het hanteren van een doorsneepremie en welke eventuele wijzigingen zijn nodig indien de doorsneesystematiek via fiscale regulering wordt afgeschaft?
• Welke wijzigingen dienen in de Wet op de loonbelasting 1964 (Wet LB) te worden doorgevoerd?
• Biedt deze benadering kansen om de tweede pijler (Wet LB) en de derde pijler (Wet inkomstenbelasting 2001) meer te integreren en een gelijker fiscaal speelveld te laten ontstaan tussen werknemers en ondernemers / ZZP-ers?
• Wat zijn de aandachtspunten als deze premiebenadering voor alle typen pensioenuitvoerders (Bpf, Opf, Apf, Beroepspensioenfonds, verzekeraar en PPI) gaat gelden?
• Welk effect zou het naar verwachting op de stelseldiscussie hebben als (alleen) deze aanpassing in de fiscale regelgeving wordt gerealiseerd? Is er sprake van fiscale overgangsproblematiek bij invoering van een systeem waarbij de pensioenopbouw nog slechts fiscaal via de premie wordt gereguleerd? In welke zin?

[1] Vertrouwen in de toekomst, Regeerakkoord 2017 – 2021 (VVD, CDA, D66 en ChristenUnie), 10 oktober 2017, p. 29.

[2] Zie ook Herman Kappelle en Frits Bart, Maak fiscaal maximale premie aangrijppunt nieuw stelsel, PensioenPro 12 oktober 2017.

[3] Bastiaan Starink, Gerry Dietvorst en Michael Visser, De fiscaliteit en pensioen¸ Netspar Occasional-02/2016.

[4] Koninklijk Actuarieel Genootschap, Vervolgnotitie Koninklijk Actuarieel Genootschap inzake afschaffing doorsneesystematiek, 31 juli 2017.

Lees hier het paper.